Claire: jongeren meer houvast geven en beter samenwerken

Claire (22) is een van de jongeren die bij Changes * in traject is en op Odulpha verblijft. Ze is nu vier maanden bezig en heeft in die periode al flink wat voor elkaar gekregen op het vlak van financiën, werken en wonen. Wat haar helpt? Haar wil om er iets van te maken. Daarnaast biedt haar trajectbegeleider precies wat ze in de hulpverlening zoekt: helderheid, bevlogenheid en opgestroopte mouwen. Gesprek met een toekomstig advocaat die bondgenoot van jongeren wil worden.

Toen ze bij Changes kwam, had Claire er eigenlijk helemaal geen vertrouwen in, laat ze eerlijk weten. “Ik had problemen, m’n rechtenstudiestage was mislukt en ik had slechte ervaringen met de hulpverlening. Ik kwam dus bepaald niet met het idee: ‘ha, nu gaat het gebeuren’.” Wat maakte dat je er toch vertrouwen in kreeg? “Ik merkte dat de trajectbegeleiding van Changes me echt vooruit hielp.” Waar zit dat precies in? “In het feit dat er echt naar mijn persoonlijke situatie wordt gekeken en dat ik weet wat ik moet doen. Mijn trajectbegeleider, Ellen, is werkelijk begaan met mijn situatie. Ze doet alles om me vooruit te helpen. Het is geen hulpverlener bij wie je het gevoel krijgt dat hulpverlenen alleen maar werk is, snap je? Ze is ook helder in wat ze van me verwacht en dat is heel belangrijk. In eerdere hulpverleningstrajecten werd er altijd maar van uitgegaan dat ik alles zelf deed, maar ik wist helemaal niet wat ik moest regelen. Dingen gebeurden dus gewoon niet of duurden ontiegelijk lang. Bij Changes is dat anders. Ellen regelt voor mij een aantal hoofdzaken en zegt me wat ík moet doen. Zij vraagt bijvoorbeeld bewindvoering aan en zegt dan: ‘zorg dat je vóór vrijdag dit, dit en dat doet en dan gaan we samen naar de afspraak’. Op die manier zit er voortgang in. Ik heb bovendien geen stress meer over mijn schulden. Dat geeft rust en ruimte om dingen op te bouwen. Juist nu ik met heel veel dingen tegelijk bezig ben – financiën, werk en mijn woonsituatie – is dat heel belangrijk.”

Gat maakt jongeren kanslozer
Heb je al zicht op je toekomstige woonsituatie en je werk? “Ja, waarschijnlijk krijg ik nog dit jaar een appartementje en binnenkort ga ik een werk-leertraject bij Philips volgen, waarmee ik als secretaresse aan de slag kan.” Claire kijkt ook al verder. “Als ik mijn studieschuld heb afbetaald, wil ik mijn studie rechten afmaken. Ik zou graag advocaat worden van jongeren die veel hebben meegemaakt en niemand als bondgenoot hebben. Dat ontbreekt nog in de maatschappij, vind ik, mensen die achter jongeren staan.” Ze wijst op haar eigen verleden. “Ik werd tot twee jaar jeugddetentie veroordeeld terwijl ik strafrechtelijk niets had gedaan. Ik was enkel, wat ze noemen, onhandelbaar. Zeg maar gewoon dat ik flink aan het puberen was, nog niet eens zo erg trouwens. Maar thuis had ik geen veilig honk. Als 15-jarige zat ik in mijn eentje in de rechtszaal. Niemand geloofde me, iedereen praatte slecht over me. Ik had geen enkele steun.”

Ook na die twee jaar voelde Claire dat ze er alleen voor stond. “In een gevangenis wordt elke dag alles voor je geregeld, maar ben je eenmaal 18, dan sta je ineens op straat en mag je het allemaal zelf uitzoeken. Ik viel in een enorm gat en wist totaal niet wat ik moest doen. Ik had net op m’n 16e en 17e opgesloten gezeten, een periode waarin je de balans zoekt tussen naar school gaan en leuke dingen doen. Dat stuk heb ik helemaal gemist. Ik wilde wel graag naar school. Dat is mijn geluk geweest. Want veel jongeren die die wil niet hebben, glijden juist dan af. Door zo’n gat te laten vallen maakt de hulpverlening jongeren kanslozer.”

Meer houvast en beter samenwerken
Wat zou je vanuit jouw ervaring willen verbeteren in de hulpverlening? “Op de eerste plaats zou ik tegen begeleiders willen zeggen: geef jongeren meer houvast in de vorm van duidelijke afspraken over wie wat doet. De meesten weten niet welke stappen ze moeten zetten. En dan gaan ze maar naar Het Bedrijf om een dagbesteding te hebben, maar intussen gaan ze niet vooruit. Wat ik daarnaast heel belangrijk vind, is dat instanties beter samenwerken. Als je bijvoorbeeld een aanvraag wilt indienen voor een woning via Plan Door! moet je eerst bij verschillende instanties zaken regelen. Dat kost maanden. Waarom kun je niet alvast een aanvraag opstarten, terwijl je intussen die andere dingen doet? Dan loopt dat samen op en heb je als jongere sneller perspectief.
Zelf heb ik in een eerder traject meegemaakt dat ik geen uitkering kon aanvragen omdat ik nergens stond ingeschreven, terwijl ik geen woning kon krijgen, omdat ik geen uitkering had. Zo zijn er wel meer voorbeelden van botsende instanties waar jongeren de speelbal van worden. Zoiets maakt moedeloos en radeloos. Vind je het raar dat er dan jongeren zijn die nergens meer in geloven en afhaken? Mij is dat ook bijna overkomen. Gelukkig ben ik iemand die iets wil en achter dingen aan gaat en heb ik bij Changes precies díe begeleiding gevonden die ik – en veel jongeren met mij! – nodig heb.”

* Changes helpt jongeren van 18-23 jaar die geen vaste woon- of verblijplaats hebben, maatschappelijk op de been.